Rank به تعداد گروههای ۶۴ بیتی از چیپ های حافظه در یک ماژول رم گفته میشود که کنترلر حافظه میتواند به طور مستقل به هرکدام دسترسی داشته باشد.
اگر مجموعهای از چیپها بتوانند در مجموع ۶۴ بیت داده را تشکیل دهند، به آن مجموعه میگویند یک Rank.
Single Rank : رم یک گروه ۶۴ بیتی داشته باشد.
Dual Rank : رم دو گروه ۶۴ بیتی داشته باشد.
:Quad Rank رم چهار گروه ۶۴ بیتی داشته باشد .
انواع Rank :
دسته بندی Rank ها به نوع طراحی و ساخت آنها بستگی دارد، مانند بلوکهایی هستند که تعداد این بلوکها میتواند یک، دو یا چهار باشد.
این ماژولها با نامهای مختلفی شناخته میشوند که شامل موارد زیر هستند:
Single-Rank
Dual-Rank
Quad-Rank
Octal-Rank
تعریف Single-Rank
فقط یک گروه ۶۴ بیتی از چیپهای حافظه دارد.
مزایا:
سرعت دسترسی بالا: چون کنترلر فقط با یک Rank سروکار دارد، تأخیر (Latency) کمتر است.
پایداری بیشتر در فرکانسهای بالا.
مصرف انرژی کمتر .
محدودیتها:
ظرفیت کمتر ( نصف Dual Rank)
کارایی پایینتر در پردازشهای چندکاناله یا سنگین، چون قابلیت Interleaving بین Rankها وجود ندارد
تعریف Dual-Rank :
دارای دو گروه ۶۴ بیتی از چیپهای حافظه است که بهصورت نوبتی کار میکنند.
مزایا:
ظرفیت دو برابر Single Rank
کارایی بهتر در عمل بهدلیل Rank interleaving در حالیکه یک Rank مشغول خواندن است، دیگری میتواند آمادهسازی کند.
در بارهای کاری واقعی (مثل سرورهای پایگاهداده و مجازیسازی) معمولاً عملکرد بالاتری از Single Rank دارد.
محدودیتها:
کمی کندتر در فرکانسهای بالا (بهدلیل سوئیچ بین Rankها)
پرمصرفتر نسبت به Single Rank
برخی مادربردها ممکن است تعداد محدودی Dual Rank در هر کانال پشتیبانی کنند (مثلاً فقط دو ماژول در هر کانال).
تعریف Quad-Rank :
دارای چهار گروه ۶۴ بیتی از چیپها است. معمولاً در رمهای Registered (RDIMM) یا Load-Reduced (LRDIMM) دیده میشود.
مزایا:
ظرفیت بسیار بالا
Interleaving مؤثرتر بین Rank ها، که باعث میشود در برخی workloadها (مثل دیتابیس یا مجازیسازی سنگین) عملکرد بهتری ارائه دهد.
مناسب برای سرورهایی که نیاز به حافظه زیاد ولی اسلات محدود دارند.
محدودیتها:
سرعت پایینتر بهخاطر تأخیر بیشتر بین Rank ها.
مصرف برق بالاتر.
کنترلر حافظه ممکن است تعداد محدودی Quad Rank در هر کانال پشتیبانی کند (گاهی فقط یک ماژول در هر کانال).
معمولاً فقط در RDIMM یا LRDIMM یافت میشود، نه در UDIMM
تعریف Octal-Rank :
دارای هشت گروه ۶۴ بیتی است — فقط در رمهای LRDIMM ظرفیت بالا تا 256GB یا بیشتر.
مزایا:
بیشترین ظرفیت ممکن در یک اسلات رم.
طراحی برای محیطهای دیتاسنتر با نیاز حافظه سنگین.
محدودیتها:
بالاترین تأخیر و مصرف انرژی.
نیاز به کنترلر حافظه بسیار قوی مثل Xeon یا EPYC نسل جدید.
قیمت بسیار بالا.
ویژگی / نوع رم | Single Rank | Dual Rank | Quad Rank | Octal Rank |
ظرفیت هر ماژول | کم | متوسط | زیاد | بسیار زیاد |
سرعت مؤثر | بالا | متوسط تا بالا | متوسط | پایین |
تأخیر (Latency) | پایین | متوسط | بالا | بالا |
مصرف انرژی | پایین | متوسط | بالا | بسیار بالا |
پشتیبانی در مادربرد | گسترده | گسترده | محدود | بسیار محدود |
قیمت | ارزان | متوسط | گران | بسیار گران |
مناسب برای | سیستمهای سریع و سبک | سرورهای عمومی و مجازیسازی | دیتابیس و حافظه بالا | دیتاسنترهای عظیم |
آیا میتوان Single و Dual Rank را در یک سرور ترکیب کرد؟
در بیشتر سرورها مثل HPE ProLiant، Dell PowerEdge، Lenovo ThinkSystemکنترلر حافظه می تواند جندین Rank مختلف را پشتیبانی کند، اما ترتیب نصب و تطابق Rankها خیلی مهم است چون اگر اشتباه جایگذاری شوند:
سرعت رم کاهش پیدا میکند.
سیستم همه ماژولها را در فرکانس پایینتر می شناسد.
در بعضی موارد رمها شناسایی نمیشوند.
قانون کلی سازگاری:
شرط | توضیح |
✅ تطابق ظرفیت و سرعت کلی | رمها باید از یک نوع فناوری باشند مثلاً هر دو DDR5 RDIMM یا DDR4 ECC |
⚠️ در هر کانال رم، ترجیحاً Rank یکسان نصب شود | مثلاً در کانال A دو رم: یکی Single و دیگری Dual سیستم کار میکند، ولی سرعت را پایین میآورد. |
✅ در کانالهای مختلف میتوان متفاوت نصب کرد | مثلاً کانال A رم Single و کانال B رم Dual معمولاً بدون مشکل. |
⚠️ در سرورهای حساس HPE/DELL، باید ترتیب اسلات رعایت شود | معمولاً توصیه میکنند رمهای یکسان از نظر Rank، سرعت و ظرفیت در کانال مشابه باشند. |
در سرورهای قدیمیتر مثل DL380 Gen8 یا Gen9 ،ترکیب Single و Dual ممکن است باعث Boot Error یا Memory Mismatch Warning شود.
در سرورهای جدید (Gen10 / Gen11)، کنترلرها بسیار هوشمند شدهاند و ترکیب را به صورت خودکار تنظیم میکنند، ولی همیشه سرعت پایینتر انتخاب میشود.
در هیچ حالتی نباید UDIMM با RDIMM یا LRDIMM ترکیب شود (غیرقابل بوت است).