متاورس و آینده ما (بخش اول)

متاورس دقیقا چیست؟

آیا متاورس طبق گفته‌ی کسانی مانند مارک زاکربرگ و ساتیا نادلا آینده اینترنت است یا تنها نوعی ویدیوگیم یا شاید هم نسخه‌ای ابتدایی‌تر از نرم‌افزار Zoom است؟ در حال حاضر فهمیدن این مساله دشوار است.

امروزه سخن گفتن از متاورس کمابیش شبیه بحث درباره ماهیت اینترنت در دهه هفتاد میلادی است. آن روزها اجزای سازنده‌ی شکل نوینی از ارتباطات، خود در حال شکل‌گیری و ساخته‌شدن بودند. اما کسی نمی‌توانست واقعا بداند که واقعیت چگونه خواهد بود. بنابراین اگرچه این قضیه‌ی آمدن اینترنت در زمان خودش درست بود، اما جزییات و مشخصات آن خیلی درست از آب در نیامد.

از سوی دیگر ترفندهای تبلیغاتی و بازاریابی فراوانی با ایده متاورس درآمیخته است. فیس‌بوک اکنون وضعیت متزلزلی دارد و اقدام اپل در محدود کردن ردیابی تبلیغاتی ضربه بزرگی به درآمد این شرکت وارد کرده است. اکنون دیگر غیرممکن است که بتوانیم چشم‌انداز فیس‌بوک را از آینده‌ای که در آن همه یک کمد لباس دیجیتال دارند از این واقعیت که این شرکت در واقع می‌خواهد از فروش لباس‌های مجازی درآمد کسب کند تفکیک کنیم.  

بنابر این، با در نظر گرفتن تمام این موارد…

جدا متاورس به چه معناست؟

برای درک آن که اصطلاح متاورس چقدر مبهم و پیچیده است، بیایید این را امتحان کنید: در ذهنتان متاورس را با عبارت فضای مجازی جایگزین کنید. در نود درصد مواقع معنای آن از اساس تغییری نمی‌کند و این به این خاطر است که این اصطلاح واقعا به هیچ نوع خاصی از فناوری اشاره نمی‌کند بلکه حاکی از تغییری چشم­گیر در نحوه تعامل ما با فناوری است. این هم کاملا ممکن است که خود اصطلاح سرانجام روزی منسوخ شود، حتی زمانی که فناوری­ خاصی که وصف می‌کند رایج شده باشد.

به طور کلی متاورس می‌تواند شامل فناوری واقعیت مجازی (VR) باشد – که با دنیاهای مجازی پایداری تعریف می‌شود که حتی زمانی که شما بازی نمی‌کنید به وجود خود ادامه می‌دهند – و همچنین واقعیت افزوده (AR) که امکانات دنیای مجازی و واقعی را با هم ترکیب می‌کند. با این حال این فضا تنها از طریق AR یا VR در دسترس نیست بلکه دنیایی مجازی مانند جهان بازی Fortnite که می‌توان با رایانه شخصی، کنسول بازی یا تلفن همراه به آن دسترسی یافت نیز می‌تواند از نوع متاورس به شمار آید.

این اصطلاح همچنین به نوعی اقتصاد دیجیتال اشاره دارد، جایی که کاربران می‌توانند کالا تولید و خرید و فروش کنند. در حالتی ایده‌آل متاورس امکان تعامل را فراهم می‌کند و می‌گذارد شما کالاهای مجازی مانند اتومبیل یا لباس را از یک پلتفرم به پلتفرم دیگر منتقل کنید. در دنیای واقعی شما می‌توانید تی­شرتی را از یک فروشگاه بزرگ بخرید و آن را درون سینما بر تن کنید. در حال حاضر اکثر پلتفرم‌ها هویت‌های مجازی، آواتارها و موجودی‌هایی دارند که فقط مخصوص یک پلتفرم است اما متاورس می‌تواند به شما امکان ساختن شخصیتی را بدهد که به آسانی بتوانید آن را همه جا به همراه خود ببرید به همان آسانی که می‌توانید عکس پروفایل خود را از یک شبکه اجتماعی در شبکه‌ای دیگر کپی کنید.

درک یکباره همه این مباحث دشوار است زیرا وقتی توصیف‌هایی مانند توصیف بالا را درباره متاورس می‌شنوید یک واکنش قابل انتظار این است که « آیا همین حالا هم چنین چیزی نداریم؟» به عنوان مثال World Of Warcraft نوعی دنیای مجازی پایدار است که بازیکنان می‌توانند در آن کالا داد و ستد کنند. بازی Fortnite دارای تجربه‌های مجازی مانند کنسرت و نمایشگاه است که در آن مثلا ریک سانچز می‌تواند چیزهایی درباره مارتین لوترکینگ بیاموزد. می‌توانید هدست Oculus خود را بپوشید و در خانه مجازی خود وقت بگذرانید. آیا متاورس واقعا به همین معناست؟ تنها نوعی جدیدی از ویدیوگیم؟

پاسخ بله و خیر است. این که بگوییم Fortnite همان متاورس است مثل این است که بگوییم گوگل همان اینترنت است. حتی اگر در تئوری بتوانید زمان زیادی را در این بازی صرف کنید، در آن معاشرت کنید، چیزهایی بخرید، چیزهایی یاد بگیرید و بازی کنید، این بدین معنا نیست که این بازی کل تجربه متاورس را در بر می‌گیرد.

از سوی دیگر همان طور که می‌توانیم بگوییم گوگل بخش‌هایی از اینترنت را می‌سازد – از مراکز داده فیزیکی گرفته تا لایه‌های امنیتی – می‌توانیم بگوییم اپیک گیمز سازنده Fortnite هم در حال ساختن بخش‌هایی از متاورس است و این تنها شرکتی نیست که مشغول چنین کاری است. بعضی از این کارها را غول‌های فناوری مانند مایکروسافت و فیس‌بوک دارند انجام می‌دهند – فیس‌بوک این اواخر به متا تغییر نام داده است تا چنین رویکردی را نشان دهد گرچه ما هنوز به این نام جدیدش عادت نکرده‌ایم– بسیاری از دیگر شرکت‌ها مانند انویدیا، یونیتی، روبلکس و حتی اسنپ در حال آماده‌سازی زیرساخت‌هایی هستند که ممکن است به متاورس تبدیل شود.

تمامی مباحث در این باره که متاورس چه باید باشد دیگر از این نقطه پیش­تر نمی‌رود. ما درکی مبهم از  چیزهایی داریم که امروزه وجود دارند و می‌توانند متاورس باشند و می‌دانیم کدام شرکت‌ها روی این ایده سرمایه‌گذاری کرده‌اند اما هنوز نمی‌دانیم که متاورس چیست. فیس‌بوک – متاسفم همان متا – گمان می‌کند متاورس خانه‌هایی غیرواقعی است که دوستان خود را به آنجا دعوت می‌کنید تا با آنان معاشرت کنید. از نظر مایکروسافت، متاورس شامل اتاق‌های جلسه مجازی برای آموزش، استخدام نیروی کار و گفتگو با همکاران است.

چنین چشم‌اندازهایی از آینده از روایت‌هایی خوش­بینانه تا نوعی طرفداری تمام‌عیار تغییر می‌کند. در قسمتی از ویدیوی معرفی شرکت متا از متاورس، ما زنی را می‌بینیم که روی کاناپه نشسته است و مشغول گشت و گذار در اینستاگرام است که ویدیویی را می‌بیند که دوستش از کنسرتی در آن سوی دنیا ارسال کرده است.

سپس ویدیو قطع می‌شود به نمایی از کنسرت که در آن زن با هولوگرامی به سبک فیلم انتقام­جویان ظاهر می‌شود. او می‌تواند با دوستش که واقعا آنجاست تماس چشمی برقرار کند. هر دو می‌توانند صداهای کنسرت را بشنوند و متن شناور بر فراز صحنه را ببینند. چنین چیزی جالب به نظر می‌رسد اما در واقع محصولی واقعی یا حتی محصولی مربوط به آینده را تبلیغ نمی‌کند و این بزرگ­ترین مشکل متاورس را به ما نشان می‌دهد.